اماکن تاریخیاولین های تهران

کافه پارس اولین کافه و رستوران مدرن ایرانی!

تنها کافه سقف گنبدی ایران

کافه پارس اولین کافه و رستوران مدرن ایرانی بود، ساختمان باشکوهی که حدود سال ۱۳۰۹ خورشیدی در محل سفارتخانه سابق اتریش، در ضلع شمال شرقی تقاطع لاله زار – جمهوری  و در  مجاورت کافه آیبتا ساخته شد.

اگرچه “کافه پارس” یکی از آخرین بازمانده‌های دوران شکوه لاله زار است و به عنوان یکی از آثار مهم تاریخی لاله زار معرفی می شود، متاسفانه اطلاعاتی از مالک و سازنده این عمارت در دست نیست. با این حال، برخی روایت های مردمی  این بنای  زیبا را به نیکولای مارکوف روس معمار مشهور و  سازنده عمارت های با شکوه دیگری مانند: دبیرستان البرز، ساختمان اداره پست، دانشسرای عالی، و عمارت شهرداری  نسبت میدهند.

 جا نمایی کافه پارس در نقشه عبدالغفار
جا نمایی کافه پارس در نقشه عبدالغفار

تقاطع خیابان لاله زار و جمهوری پیش از ساخت کافه پارس و تعریض  خیابان لاله  زار نو  در حوالی سال یک هزار و سیصد و شش خورشیدی

 عکس بالا تقاطع خیابان لاله زار و جمهوری را  پیش از ساخت کافه پارس و تعریض  خیابان لاله  زار نو  نشان می دهد. همانطور که در عکس مشاهده میفرمایید، کلاه پهلوی هنوز اجباری نشده بود، بنابراین میتوان حدس زد  این عکس در حوالی سال یک هزار و سیصد و شش خورشیدی  و قبل از  تصویب قانون لباس متحدالشکل ثبت شده است.همچنین ،دیواری  که در تصویر قابل مشاهده است، احتمالا به بقایای سفارت سابق  اتریش در عهد ناصری  تعلق داشته است.

کافه پارس اولین کافه و رستوران مدرن ایرانی!

نخستین رستوران و کافه مدرن ایرانی

“کافه پارس” عمارتی بود  دو طبقه که  فضایی آلاچیق مانند با ستون های زیبا  و سقف گنبدی شکل در قسمت بام  آن قرار داشت .  طبقه اول آن در اختیار فوتو رامبراند و طبقه دوم آن در اختیار کافه پارس  ، نخستین رستوران  و کافه مدرن ایرانی بود.

این کافه از جمله  نخستین مکانهایی بود که اجرای باله را در برنامه های خود داشت. چندین زن و مرد اروپایی و همچنین بالرین  درخدمت این  کافه  بودند و با الهام گرفتن  از برنامه های فولی برژه پاریس، به اجرای برنامه های هنری  می پرداختند.

صحنه ای از فیلم حاجی آقا اکتور سینما در بالای گنبد کافه پارس
صحنه ای از فیلم حاجی آقا اکتور سینما در بالای گنبد کافه پارس

شهرت کافه پارس

در سال  یک هزار و سیصد و دوازده خورشیدی  بخشی از  یکی از  اولین فیلمهای صامت ایرانی به نام “حاج آقا اکتور سینما” به کارگردانی اوانس اگانیانس  در کافه پارس فیلم برداری شد. این کار باعث محبوبیت و شهرت بیش از پیش این کافه  نزد  مردم  آن دوران گردید.

داستان فیلم «حاجی آقا آکتور سینما» درباره رژیسوری (کلمه فرانسوی معادل کارگردان) است که دنبال سوژه تازه‌ای می‌گردد. حاجی آقا پدر همسر او مخالف کار سینما است اما کارگردان با کمک نوکر حاجی ساعت او را می‌دزدد و حاجی در خیابان‌های تهران، پارک ملی و عمارت کافه پارس همه جا را دنبال رباینده پشت سر می‌گذارد و کارگردان پنهانی از همه این احوالات او فیلم می‌گیرد. در آخر کارگردان،پدر همسرش را به سالن سینما دعوت می‌کند و وقتی حاجی خودش را روی پرده تماشا می‌کند، نفس کار را مفید دریافته و به کار سینما برای دختر و دامادش رضایت می‌دهد. هنر و تجربه

بخشی از فیلم  حاجی آقا اکتور سینما و نمایی از کافه پارس در دوران اوج!

نمایی از کافه پارس بعد از اضافه شدن طبقه سوم حوالی دهه چهل خورشیدی
نمایی از کافه پارس بعد از اضافه شدن طبقه سوم حوالی دهه چهل خورشیدی

تعطیلی کافه پارس

در دهه سی خورشیدی  جواهری مظفریان طبقه اول این عمارت را خریداری کرد و نما و دکور  این  طبقه را دگرگون ساخت.  “کافه پارس” نیز  تا  اواسط دهه سی خورشیدی به حیات خود ادامه داد، اما به دلیل مشکلات مالی  و فشارهای مذهبی تعطیل شد.  مالک جدید با اضافه کردن طبقه سوم که شباهت بسیاری به معماری اصلی بنا داشت ،آن را  به یک  هتل تبدیل نمود. این هتل در ابتدا با نام  “هتل  نیویورک” شناخته می شد و بعد ها به” هتل لاله زار “تغییر نام داد.

نامه خطاب به محمدرضا شاه پهلوی در مجله آیین اسلام. نوشته مرتضی خلخالی.
نامه خطاب به محمدرضا شاه پهلوی در مجله آیین اسلام. نوشته مرتضی خلخالی.

متن نامه

اعلیحضرتا مگرنه آن است که در اصل دوم قانون اساسی به صراحت میگوید باید از علما اسلام (شیعه مذهب) در مجلس شورای ملی شرکت داشته و درتمام قوانین موضوعه کشور مداخله مستقیم داشته باشند؟ متاسفانه امروز اثری از اجرای مفاد قانون محترم اساسی در بین نیست. چه شده است که تا این اندازه از طرف مقامات مربوطه به دین و مذهب بی اعتنایی میشود. آیا کجای قانون اساسی اجازه فروش مشروبات الکلی قمارخانه های علنی ،مجالس رقص، کافه های در واقع فاحشه خانه (مانند کافه پارس که با چند نفر زن لخت و عور بیگانه هر شب موجب گمراهی جوانان شیعه مذهب میشوند)، تشکیل عزب خانه و فاحشه خانه در محله های شهر جنب منازل که برای نوامیس ما بمنزله سم مهلک تلقی میشود بر خلاف شئونات ملی و مذهبی زنان را در ادارات استخدام که جز تحمیل بر بودجه ناتوان کشور و تولید فساد اخلاق نتیجه دیگری ندارند و غیره را داده است

جمعیت مذهب جعفری

کافه پارس  اواخر  دهه سی خورشیدی
کافه پارس  اواخر  دهه سی خورشیدی در این عکس میتوانید تابلو هتل لاله زار را مشاهده کنید

 

وضعیت فعلی عمارت کافه پارس
عکس از وضعیت فعلی عمارت کافه پارس با چاشنی کمی فوتوشاپ

سرانجام کافه پارس

این بنا ،مشابه بسیاری از ساختمان های  موجود در این محدوده  ، در  دهه های  شصت و هفتاد  خورشیدی   به یک  کارگاه تریکو بافی و خیاطی تبدیل  شد. اما خوشبختانه، بخت با این عمارت  یار بود  و درسال یک هزار و سیصد و هشتاد و پنج خورشیدی با شماره ۱۵۷۸۳ و به نام   مسافرخانه پارس  به ثبت ملی رسید. در اوایل دهه نود خورشیدی ، نمای این عمارت مورد مرمت و پیرایش  قرار گرفت و از سال یک هزار و سیصد و نود وپنج خورشیدی  طبقه اول آن به عنوان یک فروشگاه  پوشاک بعد از چند دهه تعطیلی مجدد بازگشایی شد.از کاربری طبقات دیگر اطلاعاتی در دست نیست.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا