حمام ها

حمام قوام

 

حمامهای دوره قاجار

حمام های دوره قاجار با وجود وجوه تشابه ظاهریشان، از جنبه هـای گونـاگون بـاهم تفاوت داشتند. در نتیجه، میتوان از چند جهت به تقسیم بندی آنها پرداخت: حمـامهـا بـراساس نوع ساختشان بـه دو دسته عمـومی و خصوصی (خـانگی)، تقسیم میشدند.

حمامهای عمومی

حمامهای عمومی، به طور طبیعی ساختمانی جدا از ساختمانهای مسکونی داشتند و عموم مردم با پرداخت وجهی از آن بهره میبردند. البته گاهی برخی از اعیـان بـا پرداخت پـول بیشتر، حمام عمومی را بـرای استفاده ی خود  برای چند سـاعت   بـه اصطلاح «قرق»میکردند.به این ترتیب قدرت مالی میتوانست حتی کارکرد عمومی حمام را تغییر دهد.

حمامهای خصوصی

حمامهای خصوصی که درون یک ساختمان مسکونی یا در کنار آن ساخته میشدند،تنها به اعیان اختصاص داشتند. این حمامها در کنار سه بخش بیرونی، انـدرونی و خلوت،بخش چهارم خانه بسیاری از بزرگان را تشکیل میدادند.
به این ترتیب حمام سرخانه،یکی از نشانه های تعیین خاستگاه اجتماعی افراد بود. البته درب برخی از این حمامها درزمانهایی معین چه با پرداخت پول و یا بدون آن، به روی سایر مردم نیز گشوده میشد.
به همین دلیل، و نیز از آن جهت که اعیان (به ویژه زنانشان)، معمولاً به طور دسته جمعی و با دوستان و آشنایان خود به حمام میرفتند، حتی این نوع از حمامها نیز در عمل، کارکرد عمومی داشتند.

 

حمامها بر اساس جنسیت

حمامها بر اساس جنسیت استفاده کنندگان نیز قابل تقسیم بودنـد. در دوره ی قاجار به طور معمول، ساختمان حمامهای مورد استفاده زنـان و مـردان یکسان بـود، امـا زمـان استفاده ی آنها تفاوت داشت. به این ترتیب که حمامها در ساعاتی از روز بـه آقایـان و در دیگر ساعات روز، به بانوان تعلق داشت.
البته گاهی اوقات برخی از حمامها به طور کلی یا در روزهایی خاص تنها به یکی از این دو گروه اختصاص مییافت. و گاهی نیز در بنای حمامها دو ساختمان مجزا یکی برای مردان و دیگری برای زنان در نظر گرفته میشد.

حمام قوام الدوله

در اواخر دوره ی قاجار تهران صاحب بیش از  صد حمام بود. آن روزها فقط خانه‌های اعیان و اشراف  دارای حمام اختصاصی یا به اصطلاح آن زمان حمام سرخانه بود و مردم عادی به حمام‌های عمومی می‌رفتند.
از آن تعداد حمام قاجاری، شاید تعداد انگشت شماری باقی مانده باشد که یکی از این حمام ها، حمام قوام الدوله است.

تخریب تدریجی حمام قوام الدوله

این حمام ، حمام اختصاصی  عمارت قوام الدوله  منتسب به  یکی از صاحب منصبان دوره قاجار به نام میرزا محمد قوام الدوله، پدر بزرگ میرزا حسن خان وثوق‌الدوله و میرزا احمد خان قوام‌السلطنه بوده که در گذر میرزا محمود وزیر سابق و شهید جاویدی فعلی واقع شده ،درگذشته از این خانه دری به حمام باز می شد و در روزهایی از هفته نیز این حمام را روی عموم  مردم می‌گشودند

این حمام، درست پشت خانه (عمارت قوام الدوله) جای گرفته است و سردر مقرنس کاری شده و زیبای  آن رو به کوچه شهید «حسن اسماعیل بیگ دامغانی» باز می شدو به حالت عمومی درمی‌آمد بعدها پس از فروش  عمارت  قوام الدوله  توسط خاندان قوام الدوله  و تقسیم آن میان وارثان این حمام از عمارت اصلی جدا و راه ارتباط آن ها قطع گردید و به یکی از حمام های عمومی تبدیل گردید و تا سالهای نچندان دور به فعالیت خود ادامه میداد

این حمام ارزشمند که در فهرست میراث فرهنگی نیز ثبت شده تبدیل به بنایی متروکه  گردیده و به حال خود رها شده و ورودی آن را با ورقه های فلزی پوشانده اند و تا کنون اقدامی جهت مرمت و حفظ این حمام ارزشمند صورت نگرفته است و رفته رفته در حال نابودی است.

حمام قوام الدوله در سالهای نچندان دور

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا